Laurentii - numquam solus incedes

Genealogie Laurentii

Numquam solus incedes

Inhoud

Verhalen

Voetnoten

¹ oorspronkelijk een Germaanse volksstam van de Betuwe (NL)

²In de streek ook gespeld als De Brie, onder meer in het nabije Vilvoorde, en als De Brier te Itterbeek. Mogelijk was Melchior De Brie een Bataafse of een Duits huurlingensoldaat die vocht voor het Staatse leger – Er waren in ieder geval tijdsgenoten met die naam – maar dit blijft een hypothese.

³ Zie verhaal “De heks van Eppegem” uit 1602.

Verhalen – 1678 - Corneel Lauwers, in dienst van de Bataven

Corneel Lauwers werd geboren op 17 maart 1659 te Eppegem als zoon van Clement Lauwers en Petronella Goossens. Hij was het vijfde kind van zes, en de vierde zoon van de familie Lauwers-Goossens. Van hem is geweten dat hij in dienst ging bij de Bataven, ziek terugkeerde naar Zemst en er overleed op 17 oktober 1678. Hij was toen net geen twintig jaar oud. De naam "Bataven" werd in die tijd gebruikt om de noordelijke Nederlanders aan te duiden¹.

Zijn ouders waren op 28 augustus 1644 in Eppegem gehuwd in de Sint-Clemens parochie, en vader Clemens was een zoon van Jan Lauwers en Cornelia Leemans (grootouders van Corneel). Vóór Corneel waren Hendrik (1645), Jan (1648), Karel (1653) en Elisabeth (1656) geboren.

Corneel Lauwers verloor zijn vader en moeder al op jonge leeftijd. Vader Clement Lauwers overleed op 4 mei 1665 te Eppegem, kort nadat hij na het overlijden van zijn eerste vrouw Petronella Goossens (Corneels moeder, overleden op 1 juli 1664 te Eppegem) was hertrouwd met Elisabeth Janssens. Dit huwelijk vond plaats op 20 september 1664 te Eppegem en de toen 5-jarige Corneel kreeg een stiefmoeder. Toen uit dit tweede huwelijk op 13 oktober 1665 nog een dochter Johanna werd geboren, was de vader van Corneel al overleden.

Waarom Corneel besloot om zich aan te sluiten bij het Bataafse leger, weten we niet met zekerheid. We kunnen enkel vermoeden dat hij na het overlijden van zijn vader Corneel niet veel vooruitzichten moet hebben gehad op de boerderij omdat de oudste broer de verantwoordelijkheid had opgenomen. Zijn stiefmoeder Elisabeth was op 8 mei 1666 in Eppegem hertrouwd met Melchior Brié² en de kinderen hadden nu ook een stiefvader gekregen.

Voor Corneel moet het vooruitzicht op avontuur en eigen gewin aanlokkelijk zijn geweest. Al kwam Corneel er bekaaid van af toen hij ziek werd. Hij keerde terug naar huis om er thuis in zijn vertrouwde omgeving te sterven.

Prent: een boerenhoeve uit 1610

Afbeelding: acteurs in het uniform van de Staatse troepen bij de uitbeelding van de Slag van Grolle uit 1627 te Groenlo, Nederland in 2008.

De levensloop van Corneel Lauwers

1659	1664	1665	1666	1669	1676	1676-1677	1678
Geboren als 5^e kind van Lauwers-Goossens	Overlijden moeder Petronella – vader Clemens hertrouwt met Liesbeth Janssens	Overlijden vader Clemens – geboorte halfzus Johanna	Stiefmoeder Liesbeth Janssens hertrouwt met Melchior Brié	Overlijden Peter, Corneels jongste broer	Oudste broer Hendrik neemt de boerderij over	Corneel sluit zich aan bij het Bataafse leger	Overlijden te Zemst
	5 jaar oud	6 jaar	7 jaar	10 jaar	17 jaar	18 jaar	bijna 20

Iets over de tijdsgeest in het Eppegem van de 17^e eeuw

We weten van de doopsels en huwelijken dat de Eppegemse families voornamelijk katholiek waren, maar daarom niet overheidsgezind. Het hoeft niet te verbazen dat er sympathie was voor de Staatsen en hun streven naar (godsdienst)vrijheid, en het was niet ongewoon om de macht van de heersende klasse in vraag te stellen.

Nochtans was Eppegem niet gespaard gebleven van “ketterse” roof- en plunderpartijen. In 1592 waren de kerk en heel wat huizen in vlammen opgegaan, maar dat was al bijna een eeuw geleden. Enkele generaties eerder, goed tien jaar later dan de brandstichting, was een verwante, Liesbeth Lauwers uit Eppegem, veroordeeld voor hekserij³ en ter dood gebracht, al lag de verantwoordelijkheid hiervoor vooral regionaal, met name in de rivaliteit tussen de heren van Grimbergen en de hertogen van Brabant. In 1628 hadden de grootouders van Corneel de uitbraak van een pestepidemie in Eppegem overleefd.

Politiek was het een woelige periode. In 1646 was Leopold Willem, een zoon van keizer Ferdinand II van de Oostenrijkse tak van de Habsburgers, de eerste Oostenrijkse landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden geworden. Hij bleef dat tot in 1656, terwijl de Noordelijke Nederlanden met de “Republiek der Zeven Verenigde Provinciën” in 1648 bij de vrede van Munster al als onafhankelijk waren erkend door de Spanjaarden. De Oostenrijkse Habsburger Leopold Willem werd in 1656 opgevolgd door don Juan van Oostenrijk, een natuurlijke zoon van Filips IV van Spanje. Don Juan voerde een wanbeheer en bleef aan tot 1659, het jaar waarin Corneel het daglicht zag. Zijn heerschappij werd gevolgd door meerdere aangestelde gouverneurs ad interim – waaruit historici afleiden dat Spanje interesse verloor in de Nederlanden – tot in 1680.

Vanaf 1661 zwaaide Karel II van Spanje officieel de plak, maar de Fransen betwistten de heerschappij. Lodewijk XIV viel in 1667-1668 de Zuidelijke Nederlanden binnen om zijn rechten op te eisen – en hij verwierf daarmee zeggenschap in 12 steden in de Zuidelijke Nederlanden -, terwijl de Noordelijke Nederlanden slag leverden tegen Engeland omwille van overzeese belangen. De Fransen verenigden zich zelfs een periode met de Engelsen tegen de Noordelijke Nederlanden. In 1675 hadden de Fransen de overmacht in de Zuidelijke Nederlanden. Zuidnederlandse troepen verenigden zich met Noordnederlandse tegen de Fransen. Onderliggend woedde het conflict tussen Spanje en Frankrijk over de heerschappij over de Zuidelijke Nederlanden. Het is in deze periode dat het leven van Corneel zich afspeelde.