Laurentii - numquam solus incedes

Bewerking foto Brugge onder Creative Commons licentie CC BY-SA 4.0, Zairon, 2016 (Bron Wikipedia). – Bewerking foto wapen van Brugge onder Creative Commons licentie CC BY-SA 3.0, Zeisterre, 2009 (Bron: Wikipedia).

Verhalen - 1668 – Huis De Bijbel, familie Van Praet en Paternoster¹ (Brugge)

Op 15 juni 1668 werd het huis Den Bijbel in de Hoogstraat naast de Roode Leeuw bij decreet verkocht wegens het niet betalen van een rente door Jacques Pretz (Preet) ten voordele van Lieven Van Praet. Het betrof een rente van 13 £ grooten tsjaers den pen.18, uitgezet op datum van 30 juli 1666, bij P. Wulfinck, klerk. Lieven Van Praet werd de nieuwe eigenaar. Het huis werd op dit ogenblik verhuurd aan Adriaan De Backer². In het boek Brugse Ambachten in documenten werd Lieven Van Praet in 1680 vermeld als vinder in het Ambacht van de Schoenmakers.

Het huis was belast met een rente van 5 £ grooten tsjaers "op de lijve van Jacquemine Reingout". In het register van Pieter Wulfinck op datum van 12 september 1674³ verklaarden Lieven Van Praet en Pieternelle Hillaert, zijn huisvrouw, dat Tanneken Reingout een zoon had in het huwelijk verwekt en door zijn vader meegenomen naar Doornik waarna men niets meer over hem vernomen had. Eertijds werd door Jacquemine Reingout, de doopmeter van de jongen, een rente bezet van 62 £ grooten ter Greffie van de Caemer s'Lants Vrije. Plus een rente van 41 ponden grooten tsjaers ter Greffie vande Caemer der stede van Brugghe. De familie vroeg de lichting van deze sommen. Volgens de wetten van de stede van Brugge diende daarvoor een borg gesteld. Op deze wijze kon indien het kind of zijn eventuele erfgenamen terug opdaagden, het geld terug gevorderd worden. Lieven Van Praet stelde het huis Den Bijbel in de Hoogstraat als borg.

Op 21 januari 1689 overleed Pieternelle Hillaert, de echtgenote van van Lieven, en hun eigendommen werden verdeeld in twee gelijke kavels. De eerste kavel ging naar haar echtgenoot, de tweede naar haar kinderen waarvan er nog twee minderjarig waren. De verdeling had plaats op 5 augustus 1690 door de klerk Jacques Ivaigne. Voor de verdeling werd het kapitaal van 103 £ grooten uit de erfenis gehaald. Kavel A was te lote gevallen aan Frans Van Praet, Frans Paternoster en diens echtgenote Marie Van Praet, en Jan en Pieter Van Praet, beide nog minderjarig.

Het totaal van kavel A bedroeg 2724 £, 11 schellingen, 6 grooten. Het bevatte ondermeer het huis Den Bijbel en een huis op de Vlasmarkt, verder allerlei renten. Kavel B viel ten lote aan Boudewijn Beernaert, curator over Lieven Van Praet. Het totaal van kavel B bedroeg 2180£, 2 schellingen, 9 grooten en 20 mijten. Omdat er enig verschil was tussen de beide kavels moest kavel B iets terug betalen aan kavel A. Deze kavel bevatte een huis in de Eeckhoutstraat en allerlei renten.

De verdeling van de eerste kavel was als volgt:

· Het geheel van kavel A werd terug verdeeld in vier nieuwe kavels van ongeveer gelijke waarde;

· Kavel A werd verloot aan Frans Paternoster en zijn huisvrouw Marie Van Praet. Het ging om een huis op de Vlasmarkt en zes renten voor een totaal van 547-12-10-13.

· Kavel B werd verloot aan Pieter Van Praet. Een huis gelegen in de Hoogstraat genaamd Den Bijbel en 6 renten, voor een totaal van 541-8-8-16.

· Kavel C werd verloot aan Frans Van Praet. Hij kreeg 7 renten voor een totaal van 547-5-9-16.

· Kavel D werd verloot aan Jan Van Praet. Hij kreeg 5 renten voor een totaal van 524-13-8-8.

· Er bleven ook nog enkele arbeiders officie in gemeen bezit.

Op 27 november 1690 werd Lieven Van Praet gecolloqueerd door zij schoonzoon Frans Paternoster, gehuwd met Lievens dochter Marie Van Praet, wegens krankzinnigheid. Zijn goederen worden onder curatele gesteld. Dit alles was slechts van korte duur, op 7 december 1690 werd alles terug opgegeven. Op 30 december 1690 hertrouwde Lieven met Katrien Beaucher. Zij kregen geen kinderen.

Op 20 september 1691 verkochten Pieter Van Praet en zijn echtgenote Katrien Lu(y)cx het huis De Bijbel, dat Pieter geerfd had bij het overlijden van zijn moeder, terug aan zijn vader Lieven⁴. Op 1 februari 1691 huwde Lieven voor de derde maal, ditmaal met Jacoba Lotins. Op 30 april 1692 werd een akkoord gesloten tussen de erfgenamen van Catharina Bauchier en Lievinus Van Praet: 2 huisjes in St-Donaatss en het huis Den Bijbel “ten tijtele van uitkoop op de prijs aldaar gedeclareerd”.

Op 27 december 1705 overleed Lieven Van Praet en zijn erfenis werd onder de nog overblijvende kinderen verdeeld. Op 17 juli 1709 verkochten Marie Ledieu, de weduwe van Peter Van Praet, en Jacques Robays, haar tweede echtgenoot, 1/8e deel van het huis Den Bijbel aan Frans Van Praet. Het huis werd toen bewoond door Pieter Toussain voor de prijs van 10£ grooten. Ook transporteerden zij een gelijk deel aan renten aan Jan Van Praet op 23 mei 1711. Op 23 mei 1711 werd 1/10e deel in 1/3^e en 1/3^e van de 1/2^e verkocht aan Frans Paternoster (als f° 1196 in St-Jacobsestendee)l. Wie de verkoper was, is niet helemaal duidelijk. Op 5 oktober 1714 verkochten Jan Van Praet en Anna Verbeke 1/4^e en 1/3^e van 1/4^e aan Marie Van Praet, de weduwe van Frans Paternoster, voor de prijs van 146 £ wisselgeld. Op 11 april 1726 werd het deel van de minderjarige kinderen van Pieter Van Roosebeke en Marie Françoise Paternoster afgekocht door de andere erfgenamen⁵.

Op 23 juli 1726 kwam 1/e deel van 6/10^e, toebehorend aan Marie Françoise Paternoster – de weduwe van Pieter Van Roosebeke en zijn kinderen -, verkregen bij het overlijden van haar moeder Marie Van Praet, door uitkoping aan Josephe Paternoster, Pieter De Schrijvere (echtgenoot Isabelle Clara Paternoster), jonckvrouw Barbara Paternoster en de wezen van Pieter DeLaey bij Anna Theresia Paternoster. Dezen bezaten al andere delen in eigendom zoals in St-Jacobssestendeel (f°1196).

Wanneer op 6 november 1726 het huis werd verkocht aan Pieter De Ville, waren voornamelijk de erfgenamen van Frans Paternoster de verkopers: Josephe Paternoster gehuwd met Marie Anna Beghin, Pieter De Schrijvere, gehuwd met Isabelle Clara Paternoster, Barbara Paternoster, en de kinderen van Pieter Delay en Anna Theresia Paternoster, met name Pieter en Karel en Frans De Moor, de echtgenoot van Catharina Vander Plancke (weduwe van Frans Van Praet).

De beschrijving van de ligging van het pand in 1726 gaf aan waar het huis zich bevond. Het was gelegen ten voorhoofde in de Hoogstraat aan de noordzijde “van diere, eertijds gegaan hebbende met het huis en de erve van Jooris Van Themseke en wijlend toebehorend aan Jan Boureye en nu van elkander gesepareerd”. Naast het huis stond de woning van wijlen Niklaas Van Craenenburgh, daarnaast dat van de heer Charles Lambrechts aan de oostzijde en, met vrije gote, tussen het huis van de voornoemde Lambrechts en het huis De Bijbel die voorheen ook bijeen waren. Aan de andere zijde stond het huis dat toebehoorde aan de erfgenamen van Joos Dubloys, genaamd “Den Roode Leeuw”.

Afbeelding: stadszicht op de oude kern van de Brugge

Marie Van Praet, die huwde met Frans Paternoster, werd geboren op 19 september 1659 te Brugge als dochter van Lieven Van Praet en Petronella Hillaert. Zij overleed er op 17 november 1720. Frans Paternoster werd geboren op 17 november 1656 te Brugge als zoon van Frans Paternoster en Antonia Mayaert. Hij was brouwer en overleed op 17 december 1710, 54 jaar oud. Kinderen uit dit huwelijk:

· Paternoster Frans werd geboren op 6 december 1682 te Brugge

· Paternoster Jan werd geboren op 4 december 1683 te Brugge

· Paternoster Marie Françoise werd geboren op 12 november 1684 te Brugge. Zij huwde Peter Ignas Van Roosebeke en overleed op 13 januari 1756 te Brugge.

· Paternoster Anne Thérèse werd geboren op 17 oktober 1686 te Brugge. Zij huwde Peter Delay op 22 september 1720 te Brugge.

· Paternoster Isabelle Clara werd geboren op 26 augustus 1688 te Brugge. Zij huwde Peter De Schrijvere en overleed op 21 augustus 1736 te Brugge.

· Paternoster Jacques werd geboren op 31 mei 1690 te Brugge

· Paternoster Barbara werd geboren op 4 december 1692 te Brugge. Zij overleed er op 25 augustus 1747, 54 jaar oud

· Paternoster Thérèse werd geboren op 14 februari 1695 te Brugge. Zij overleed er op 13 april 1695.

· Paternoster Françoise werd geboren te Brugge op zondag 30 september 1696.

· Paternoster Brigitte werd geboren te Brugge op woensdag 15 oktober 1698.

· Paternoster Joseph Emanuel werd geboren op 2 januari 1700 te Brugge. Hij was magister/dismeester en deken van de gilde van Sint-Anna en huwde marie Anne Beghijn, dochter van Frans Beghijn en weduwe van Jacques De Brauwer. Hij overleed op 26 augustus 1733 te Brugge. Het gezin had drie kinderen: Joseph Paternoster, overleden op 5 mei 1773, Frans Paternoster, overleden op 18 september 1780 en Laureyns Paternoster, overleden op 8 januari 1774.

· Paternoster Johanna werd geboren te Brugge op maandag 3 juli 1702. Zij overleed er op dinsdag 15 mei 1703.

Afbeelding: stadswapen van Brugge op de oude Civiele Griffie

De vader van Marie, Lieven Van Praet, was de eerste maal gehuwd met Petronella ‘Pieternele’ Hillaert. Hij werd geboren op 14 oktober 1630 te Brugge als zoon van Jan Van Praet Joannes en Marie Reyngout. Dit koppel was gehuwd te Brugge op 11 september 1606 en had behalve Lieven nog een tweede zoon, Jacques Van Praet, gedoopt op 6 februari 1629 te Sint-Salvator Brugge en op 7 september 1647 te Brugge gehuwd met Katrien Van Povele. Pieternele Hillaert overleed op 21 februari 1689 te Brugge. Van Praet Lieven hertrouwde op 30 december 1690 te Brugge Sint-Salvator met Katrien Beaucher en huwde een derde maal op 1 februari 1694 te Brugge Sint-Salvator met Jacqueline Lotins. Kinderen uit het eerste huwelijk van Lieven met Pieternele Hillaert waren:

· Van Praet Marie, geboren op 19 september 1659 te Brugge en gehuwd met Frans Paternoster,

· Van Praet Anne Thérèse, geboren op 6 december 1661 te Brugge waar zij overleed vóór 1689.

· Van Praet Frans, geboren op 16 maart 1664 te Brugge, gehuwd op 21 augustus 1705 te Brugge met Katrien Van Der Plancke,

· Van Praet Jan Baptist, geboren op 16 juli 1666 te Brugge, gehuwd op 21 oktober 1692 te Brugge Sint-Salvator met Anne Verbeke,

· Van Praet Peter, geboren op 23 december 1668 te Brugge, gehuwd op 4 februari 1691 te Brugge met Katrien Lucx,

· Van Praet Katrien, geboren op 3 juni 1671 te Brugge. Zij overleed er vóór 1689.