Laurentii - numquam solus incedes

Genealogie Laurentii

Numquam solus incedes

Inhoud

Verhalen

(c) gestilleerde versie familiewapen druiventrossen van L. Lauwens, 2015 - Schets "Kapittel" uit private collectie, naar Karel Boom, 1912 (origineel onder Public Domain). - Schilderij "Lepanto" onder Public Domain, 1571 (National Maritime Museum, Greenwich, London - Bron: Wikimedia).

Verhalen - 1558 - Johan Lauwers, een Vlaamse ridder in de orde van het Heilig Graf

Verschillende bronnen verwijzen naar de Brugse ridder Johan Lauwers. De familie was aangetrouwd aan de (ridder)familie Van Steelant. Dit blijkt ook uit de oudst gevonden wapenschilden van de families Lauwers, die elementen van het wapenschild overnamen. Willem Van Steelant, overleden op 15 september 1570 te Brugge, was er gehuwd met 'jonckvrouwe' Barbel Lauwers.

Afbeelding: Het wapen van de families Lauwers van Brugge bestond uit zilveren balken op een azuur achtergrond, voorzien van drie druiventrossen zonder bladeren in goud. Het schild bevat elementen van het Brugse wapen van de familie Van Steelant. Zie ook wapenschilden van Lauwens en Lauwers in het Graafschap Vlaanderen.

Johan Lauwers werd vermeld bij het kapittel van de Ridders van het Heilig Graf van Jeruzalem dat doorging op 25 maart 1558 te Hoogstraten. Deze gebeurtenis, die ook elders wordt herdacht, bijvoorbeeld door een glasraam in de kapittelkerk Onze-Lieve-Vrouw ten Zavel te Brussel, was een initiatief van 30 Vlaamse ridders van voormelde ridderorde. De bijeenkomst wordt gedocumenteerd in het archief van Simancas in Spanje. In het Spaans archief wordt er eveneens belangrijke briefwisseling bewaard van Koning Filips II met andere overheden betreffende deze onderneming.

De achtergrond was de opkomst van het Osmaanse Rijk dat een zware bedreiging vormde voor Europa en voor het Middellandse Zeegebied. Onder Süleyman I (1524-1574) kreeg het Osmaanse Rijk zijn grootste uitbreiding. Het strekte zich van de poorten van Wenen uit tot aan Perzië. Het omvatte Irak, Syrië, Palestina, geheel Egypte, heel de zuidelijke kust van de Middellandse Zee tot Marokko.

In de aanloop van het kapittel, is te noteren dat Belgrado viel in 1521, de hospitaalridders van Sint-Jan werden verjaagd uit Rhodos in 1522 (zij kregen een toevlucht op Malta), dat de Hongaren een verpletterende nederlaag leden te Mohacs in 1526 en dat Wenen werd belegerd in 1529. Transylvanië werd in 1540 een vazalstaat van het Osmaanse rijk, Tripoli werd bezet in 1551. De opkomst van het Osmaanse rijk zou zich ook na de bijeenkomst van 1558 nog laten voelen.

Een poging van Spanje om de Turkse zeevloot een halt toe te roepen, leed tot een zware nederlaag voor het eiland Djerba, tegenover Tripoli. De Osmanen veroverden Cyprus in 1570, tot dan eigendom van Venetië. Een kentering kwam er pas toen de Osmaanse vloot in 1571 door een internationale zeevloot werd verslagen in de golf van Patras bij Lepanto.

Onder impuls van Petrus de Carate, die zich in 1553 naar Rome begaf en er van paus Julius III een bul bekwam waarin de organisatie van een "aartsbroederschap van het Heilig Graf" werd goedgekeurd, verzamelden twintig ridders te Hoogstraten, met een volmacht van tien andere ridders, in de kerk van het begijnhof te Hoogstraten. Overwegend dat het beschermheerschap van een groot Vorst noodzakelijk was voor een dergelijke onderneming, kozen de Ridders Filips II tot Grootmeester, en zijn zoon Don Carlos tot Prins van de Orde, en zij verzochten Zijne Majesteit, hun verzoek gunstig te willen beantwoorden. Zij bevestigden dat hun enige ambitie erin bestond de Eer van Jezus Christus nieuwe glans bij te zetten en het Kruisteken door alle naties te doen eerbiedigen en zij besloten het Kapittel met de wens dat de Paus hun project zou willen goedkeuren. Van deze beslissingen werd een proces-verbaal opgesteld.

In het koor van de Sint-Katharinakerk werd een tafel opgesteld om aan twee notarissen, Alexander Grapheus (alias De Schrijver), secretaris van de Stad Antwerpen, en Johannes de Barlamonte (alias de Berlaymont), toe te laten dit officieel verslag op te stellen. Dit notarieel document werd door vier getuigen tegengetekend: Martin Ruiz de Carate, Gerard van Donghen, Franciscus Van Steelant en Adrianus Vander Linden. Johan Lauwers, ook genoemd Jan Ouwenbosch, was één van de ridders die volmacht hadden gegeven.

Het initiatief van de Vlaamse ridders bleef ondanks de Spaanse steun op tegenstand stoten, vooral van de Fransen en de Orde van Malta. Hoewel de Vlaamse ridders allen in het 'Heilig Land' hadden verbleven en Jeruzalem en het Heilig Graf hadden bezocht, kregen zij niet dezelfde erkenning als bijvoorbeeld de ordes van hospitaalridders of de Tempeliers.

Afbeelding: "Het Kapittel van de Ridders van het Heilig Graf", uitgebeeld door Karel Boom in 1912. Het schilderij werd vernietigd tijdens de tweede wereldoorlog waardoor enkel de ontwerp schets en enkele fragmenten overbleven die nog steeds de vertrekken van het stadhuis van Hoogstraten sieren. In Hoogstraten kende, net zoals Brugge, een processie van het Heilig Bloed.

Afbeelding: evocatie van de Slag van Lepanto in 1571.